LEUSDEN - Zo achteloos als ze na het leegdrinken in de natuur worden weggegooid, zo gevaarlijk zijn ze voor koeien: drankblikjes. Ieder jaar overlijden er duizenden koeien door kleine stukjes blik in hun maag, vermalen tijdens het maaien. Statiegeld op blikjes kan een oplossing zijn, maar de politiek en het bedrijfsleven staan niet te springen.

"Je kan het wel zien aankomen", vertelt veearts Leen Stam. Voor de gelegenheid heeft hij met krijt strepen gezet op een van de koeien van de boerderij in Leusden. Om aan te geven waar de organen zitten. "De koe eet niet, staat met een hoge rug en krijgt koorts. Dan moet je snel zijn, anders is het te laat." Met een klein stukje blik in zijn vinger wijst de veearts de route aan van slokdarm tot de maag, waarvan een koe er vier heeft. De netmaag zit vlak naast het hart. Het komt voor dat een aluminium stukje blik door de maag heen in het hart steekt.

NIETSONTZIEND
Uit tellingen blijkt dat jaarlijks 12.000 koeien slachtoffer worden van stukjes blik in hun maag. 4000 daarvan komen te overlijden. De vlijmscherpe deeltjes blijven achter op het weiland nadat de maaier over het gras is gegaan. Vaak liggen de blikjes verscholen in het gras en ziet de boer het niet. Eline Vedder is veehoudster en laat vandaag zien dat een grasmaaier nietsontziend is. De blikscherven vliegen in het rond. In haar geval had dat grote gevolgen. Ze verloor drie jonge hoogdrachtige koeien in een week tijd. "Dan slaap je gewoon bijna niet meer van de stress. Toen ik nummer drie dood vond was het ook nog eens mijn lievelingskoe."

Al langer probeert Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland (LTO) aandacht te vragen voor dit probleem. Een oplossing voor koeien die scherp metaal in de maag hebben zitten, is het inbrengen van een sterke magneet. Dit kan voorkomen dat de stukjes metaal verdere schade aanrichten in de maagwand. Maar drankblikjes zijn van aluminium en worden dus niet aangetrokken door een magneet. Dat maakt ook het filteren van het veevoer lastig.

STATIEGELD
Veehoudster Eline Vedder heeft haar pijlen daarom gericht op de verpakkingsindustrie zelf en wil dat er statiegeld komt voor blikjes. In alle 40 landen met statiegeld op plastic flessen, zitten ook de blikjes in het systeem. Daar is het een heel effectief middel: het vermindert het aantal blikjes en flesjes dat in het milieu terechtkomt met 70 tot 90 procent. Zowel het Verenigd Koninkrijk als Frankrijk beslisten de afgelopen maanden statiegeld ook op blikjes in te voeren.

In Nederland gaat het er niet snel van komen. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) werkt aan een wetsvoorstel voor statiegeld op kleine plastic flesjes. Maar ze voelt er niets voor om dat uit te breiden zodat daar ook andere drankverpakkingen onder vallen. Het bedrijfsleven en de supermarkten vinden het te duur en te veel gedoe. Bovendien ziet de staatssecretaris nog geen verschuiving in het zwerfafval van plastic naar blik.

Veehouders, milieuorganisaties en LTO geven niet op en zullen aandacht blijven vragen voor het dierenleed, wat de boeren bovendien veel geld kost.