Een kapitein van een zeegaande gastanker die tijdens de reis naakt gaat zonnen op het achterdek van zijn schip, is dat een goed idee? En als dezelfde kapitein zich ook nog eens laat masseren door een aantal van zijn bemanningsleden, is dat dan reden voor ontslag? Zijn werkgever, een Nederlandse rederij met een vloot van 32 schepen, vond van wel. Maar de kantonrechter in Rotterdam oordeelde verrassender wijze toch anders.

Het leven van een zeeman kan mooi zijn, vol avontuur en belevenissen. Maar de reizen zijn vaak lang en dan kan de verveling toeslaan. De kapitein van een 115 meter lange gastanker van een Nederlandse rederij had de gewoonte in zijn vrije tijd op het schip te relaxen door te gaan zonnen. Dat deed hij naakt op het dek boven het stuurhuis (het ‘schavotje’) of een van de andere accomodatiedekken van het schip. Naar eigen zeggen was dit al een aantal jaren zijn vaste gewoonte. De andere bemanningsleden werden overigens op te hoogte gehouden op welke tijdstippen de kapitein zich op welk dek bevond. Zo werd voorkomen dat ze hem ongewenst in zijn blootje tegen zouden komen.

De kapitein had nog een andere hobby. Hij liet zich graag, al dan niet naakt, masseren door zijn collega-bemanningsleden. Tijdens een vier maanden durende reis in 2020 vanuit Korea gingen acht van de 16 bemanningsleden op het schip op zijn verzoek in. Het ging om bemanningsleden met de rang van bootsman, volmatroos, lichtmatroos, steward en jongste bediende, allemaal van de Filippijnse en Indonesische nationaliteit. Er stond dan ook wat tegenover: de kapitein betaalde voor hun diensten. Het standaard bedrag per massage van 90 minuten bedroeg €20 of $25, ongeacht rang of nationaliteit. De kapitein vroeg niet zelf om de diensten van zijn ondergeschikten. Dat liet hij door zijn officieren of zijn bootsman doen, naar eigen zeggen om te voorkomen dat iemand zich verplicht zou voelen en niet zou durven te weigeren.

Zowel naakt zonnen als zich laten masseren deed de kapitein al jaren, zei hij. En er was nog nooit een klacht over ingediend. Maar na de reis vanuit Korea vorig jaar kwamen die er wel. Op 3 december werd de kapitein op kantoor bij de directie geroepen. In aanwezigheid van de CEO, het hoofd HR en de crewing manager hoorde de kapitein dat zijn gedrag niet bij iedereen aan boord goed was gevallen: ‘Er zijn (…) verontrustende terugkoppelingen ontvangen van een aantal zeevarenden over de omstandigheden aan boord. Daaruit valt op te maken dat een aantal zeevarenden niet langer wenst te varen met deze kapitein vanwege een aantal specifieke gedragingen.’

Vanuit de bemanning was de klacht gekomen dat de stijl van communiceren van de kapitein nogal nadrukkelijk en direct was en dat niet iedereen zich daar comfortabel bij voelde. Ook zijn relax-gedrag met naakt zonnen en massages was bij sommigen slecht gevallen. Uit het gespreksverslag: ‘De rederij is hierop een intern onderzoek gestart waarbij verschillende ex-bemanningsleden van de kapitein zijn benaderd. Alle betrokken zeevarenden erkennen zonder uitzondering bekend te zijn met het feit dat hij de matrozen vraagt hem te masseren. Er wordt tevens aangegeven dat van feitelijke dwang geen sprake is en dat er een vergoeding is voor de massage.’

Ondanks de vrijwilligheid besluit de rederij maatregelen te namen tegen de kapitein, die bijna tien jaar tot tevredenheid voor de rederij voer. Eerst wordt hem een positie als gezagvoerder op een ander schip van het bedrijf aangeboden dat alleen in Europa vaart. Maar als de kapitein laat weten zijn gedrag niet te willen aanpassen besluit de directie dat ze hem willen ontslaan. De kapitein houdt overigens vol dat zijn gedrag geen enkele seksuele lading had. Het was meer te vergelijken met bijvoorbeeld tegen betaling haarknippen of de privé-was doen aan boord, zei hij. Na meerdere gesprekken en mailwisselingen belooft hij voortaan toch van zijn gedrag af te willen zien.

Kennelijk was de zaak tussen de twee partijen toen al te hoog opgelopen. De rederij besluit bij de kantonrechter ontbinding van de arbeidsovereenkomst aan te vragen. De ontslagaanvraag dient op 25 augustus tijdens een zitting in Rotterdam. Naast mensen van HR is ook de CEO er weer zelf bij. Verrassend genoeg wordt het ontslag afgewezen. De kantonrechter is het eens met de rederij dat masseren en naakt zonnen op een schip ongewenst is voor kapitein. Het tast zijn gezag aan en het gedrag past bovendien niet in het huidige tijdsgewricht, ‘mede gezien de Me Too-discussie,’ zegt de kantonrechter. Maar de kapitein is er nooit op aangesproken. Bovendien is er niet gebleken dat er sprake was van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ook heeft de kapitein uiteindelijk gezegd dat hij zal stoppen met naakt zonnen en zich niet meer door ondergeschikten zal laten masseren.

De kantonrechter vindt verder dat de werkgever te weinig gedaan om de verstoorde relatie met hun werknemer te herstellen. Zo had te kapitein op zijn minst nog een kans moeten krijgen. Het arbeidscontract blijft dus in stand. Mocht de werkgever de arbeidsovereenkomst alsnog willen beëindigen dan moet die stevig in de buidel tasten. Dan heeft de kapitein recht op een schadevergoeding van ruim 4 ton, bepaalt de kantonrechter. Dit nog naast de wettelijke transitievergoeding van bijna 29.000 euro die de rederij dan moet betalen.