Publiekelijk toegeven zal Qatar het nooit, maar het land zit in zijn maag met de acht enorme WK-stadions die nergens meer voor worden gebruikt. Een ingewijde binnen de overheid geeft toe dat het een 'gevoelig onderwerp' is. Onze verslaggever ging zes maanden na het WK poolshoogte nemen bij de stadions, die als slapende monumenten herinneren aan een van de meest omstreden evenementen ooit.

Het moderne metronetwerk in Qatar is speciaal voor het WK aangelegd. De meeste lijnen komen uit bij één van de acht WK-stadions. Sinds het WK wordt door studenten en arbeiders nog wel gebruikgemaakt van de metro, al zitten ze natuurlijk niet zo vol als tijdens het grote evenement, toen miljoenen fans zich gratis en snel verplaatsten van fanzone of hotel naar de stadions.

Bij het laatste stukje van de gele lijn naar Ras Bu Abboud, net buiten Doha, zit vandaag de dag helemaal niemand in de metro. Het eindstation is het 974 Stadion, waar je in principe niets te zoeken hebt.

De corridor met roltrappen op het metrostation, waar uitbundige fans tijdens het WK hutjemutje naar het stadion liepen, de weg gewezen door talloze Afrikaanse WK-medewerkers, is nu uitgestorven. "Wat doet u hier?", vraagt een jongen die moederziel alleen ramen aan het schoonmaken is. "U kunt wel naar het stadion, maar daar is weinig te doen hoor", waarschuwt hij.

Als een fata morgana doemt 'het 974' op, het stadion dat is opgebouwd uit 974 kleurrijke zeecontainers en waar slechts zeven voetbalwedstrijden zijn gespeeld. Dit was het enige stadion dat na het WK geheel ontmanteld zou worden, en zou worden gedoneerd aan een arm voetballand.

Maar het stadion staat er nog, alle 974 containers zijn er nog. En het blijft ook staan, verzekert iedereen je die je rond het stadion aanspreekt. "Het zal wel te duur zijn om het weg te halen", zegt een beveiliger. Zijn collega: "Ik heb gehoord dat er wel een aanbesteding was, maar dat niemand het wil doen."

Een tuinman die rozen aan het sproeien is, wijst naar een hok bij het stadion waar iemand zou zitten die wel zou weten wat er met het stadion gaat gebeuren. Maar de man, in traditionele Qatarese kleding, maakt vanuit zijn kantoor een boos wegwerpgebaar voor er ook maar een vraag is gesteld.

Ook op vragen die RTL Nieuws via mail en telefoon meermalen aan het ministerie van Sport in Qatar en de WK-organisatie heeft gesteld, komt geen antwoord.

Het WK voetbal, vorig jaar november en december, was een prestigeproject voor Qatar. Sinds de toewijzing in 2010 werden in recordtijd een metronetwerk, zeven grote stadions en hotels met horeca uit de grond gestampt voor 220 miljard dollar.

De gevolgen, met name voor arbeidsmigranten, zijn bekend. Honderden tot duizenden bouwvakkers lieten het leven. De exacte cijfers zullen nooit duidelijk worden omdat Qatar de doodsoorzaak van de migranten niet heeft onderzocht.

De meeste WK-bouwvakkers die de bouw van de stadions overleefden, hebben het land nog voor het begin van het toernooi verlaten.

Rahim vertrok ook naar huis in Bangladesh, maar kreeg na een half jaar de mogelijkheid terug te keren naar Qatar. In zijn eigen land kan hij zijn arme familie niet helpen. Daarom werkt hij nu aan een project in het zaken- en hotelcentrum West Bay in Doha, waar nieuwe kantorenflats worden neergezet. Het is een van de weinige bouwprojecten die nog gaande zijn in Qatar na het WK.

Eerder was Rahim betrokken bij de bouw van het Lusail Stadion, waar de WK-finale werd gespeeld. Hij en zijn collega's moesten lange werkdagen lijden in de extreme hitte van Qatar, een vriend overleed aan een hartstilstand. "Zijn familie kreeg hem terug in een lijkzak. Een natuurlijke dood zou het zijn geweest. En daar moesten ze het mee doen."

Eerlijk is eerlijk, het WK zelf was een feestje met nauwelijks een wanklank. "Het beste WK ooit", zei FIFA-baas Infantino. Wie herinnert zich niet de vrolijk zingende Argentijnse fans, de Brazilianen die uit hun dak gingen, de Oranjefans die achter de oranje bus naar het stadion hosten, de altijd lachende Mexicanen, de Marokkaanse fans die vanuit Europa en Marokko naar Qatar kwamen om hartstochtelijk hun elftal toe te juichen, zoals op onderstaande video te zien is.

"Was dat al die ellende waard?", vraagt Rahim zich hardop af, leunend tegen een houten schutting waarachter zijn collega's uit het zicht hun werk doen. Even zwijgt hij, dan zegt hij: "Wat ik denk als ik die ongebruikte stadions zie? De hele wereld heeft er een paar weken veel plezier van gehad, maar iedereen wist dat het waanzin was om hier zo'n toernooi te houden. En nu is die waanzin van het geld en levens verspillen helemaal zichtbaar."

Feestende Mexicanen en Argentijnen overspoelden Qatar tijdens het WK.
Van de WK-vrolijkheid is niets meer over. Een blik op de Fan Village Free Zone, waar tienduizenden fans uit de hele wereld de WK-nachten doorbrachten, doet troosteloos aan. Het is een puinhoop en veel containers waarin werd geslapen, staan er nog.

De gezellige bedrijvigheid van kleurrijke fans heeft plaatsgemaakt voor enorme afvalcontainers en werkloze takelmachines.

Qatar wilde het nieuwe Dubai worden.
De tienduizenden kamers in de vele hotels die voor het WK zijn neergezet, zijn sinds het WK grotendeels onbezet. En de prijzen zijn gemiddeld tien keer lager dan bij het WK. Af en toe is er nog een evenement in Qatar, zoals onlangs het Ramadan Festival of momenteel het WK judo waar nog wat volk op af komt, maar van de gehoopte toestroom van toeristen is na het WK nog geen sprake.

In het Hilton Doha komen, op een enkele Rus na, nauwelijks mensen vakantie vieren, zegt een medewerker van het hotel, terwijl hij de marmeren vloertegels boent. "Qatar wilde het nieuwe Dubai worden, maar dat lukt niet."

Ook het enorme Lusail Iconic Stadion ligt er verlaten bij. Na de WK-finale is hier niets meer gebeurd. Ook voor de komende tijd staat niets gepland. Alle stadions zijn vergrendeld, terwijl Qatar toch allerlei nuttige bestemmingen had bedacht. Zo zou de Qatarese overheid het Lusail ombouwen tot scholen, winkels, cafés, sportfaciliteiten en gezondheidsklinieken. Het Education City Stadion zou worden gebruikt door sportteams van de universiteiten.

De enige activiteiten van na het WK? Een modeshow in het 974 Stadion, en op het veld van het Education City Stadion gingen moslims bidden tijdens een Ramadan Festival. De indrukwekkende beelden daarvan werden gretig verspreid, om maar te laten zien dat er wel degelijk nog iets gebeurt.

Een jongen uit Kenia, die als beveiliger werkt bij het Lusail, lacht als hij eindelijk eens iemand ziet. Veel heeft hij de afgelopen maanden niet te doen gehad. Af en toe komt een nieuwsgierige toerist een foto maken. "Zoals u", zegt hij. Toch is hij blij dat het stadion er is, want daardoor heeft hij waarschijnlijk nog heel lang werk. De jongen denkt met veel plezier terug aan het WK. "Al die blije mensen, ik werd er zo vrolijk van. Het was de mooiste tijd van mijn leven", glundert hij.

Het stadion van binnen laten zien, dat mag echt niet, zegt hij. "Dan krijg ik problemen met meneer Qatar. En dat wil ik niet." Wel wil hij vertellen wat er binnen gaande is. "Nou, niet veel. Er is wel elke dag onderhoud. De airco wordt af en toe getest. Alles moet werken natuurlijk voor als er weer eens iets is." Tientallen mensen zijn dagelijks actief zodat de stadions niet verstoffen en het gras groen blijft. Maar de tienduizenden stoeltjes blijven leeg.

Ja, er komt wel een jeugdtoernooi aan, en onlangs werd bekend dat Qatar de Asia Cup (het EK, maar dan voor Azië) volgend jaar mag organiseren. Dat komt goed uit, want dan worden een paar WK-stadions toch nog een keer ingezet waarvoor ze zijn bedoeld, al zullen ze voor deze gelegenheid zeker niet vol zitten. Maar zo heeft Qatar nog een jaartje uitstel gekregen om te bedenken wat het echt met de stadions gaat doen.

Voor de nationale voetbalcompetitie worden ze voorlopig in elk geval niet ingezet, dat is wel zeker. Alleen in het Al-Janoub Stadion, waar onder meer Frankrijk tegen Australië en de kwartfinale tussen Japan en Kroatië zijn gespeeld, heeft de club Al-Wakra uit de Qatarese eredivisie nog een paar wedstrijden afgewerkt na het WK. Maar zo'n groot stadion met een paar honderd fans op de tribune ziet er nogal treurig uit, en daarom wijkt ook deze club inmiddels uit naar een kleiner stadion.

De Australische voetballer Trent Sainsbury, die uitkwam voor PEC Zwolle en PSV, is actief bij Al-Wakra. Hij heeft het erg naar zijn zin in Qatar. Maar hij merkt weinig van een WK-opleving van het lokale voetbal, wat toch ook een van de doelen was van Qatar. In omliggende landen, waar voetbal toch al groter was, heeft het misschien wel voor een boost gezorgd, maar de bevolking van Qatar is er niet echt warm voor te krijgen.

De groots opgezette voetbalopleiding verdween al voor het WK en de nationale competitie blijft erg klein, ondanks het aantrekken van topvoetballers in het verleden zoals de broertjes De Boer, Wesley Sneijder, Xavi en Raúl. "Het niveau ligt onder de Nederlandse eerste divisie", zegt Sainsbury na de met 1-0 gewonnen wedstrijd van zijn Al-Wakra tegen Al-Rayyan in de subtop van de hoogste league.

"Het voetbal is wel iets meer gaan leven hoor, na het WK", zegt hij, maar op de tribune van het Thani bin Jassim Stadion was daar nog weinig van te merken. Er zaten nog geen 200 fans die een kaartje hebben gekocht voor 2,50 euro om Al-Wakra tegen Al-Rayyan te zien.

Onder deze fans zijn wel drie heel fanatieke. Drie jongens van 14 jaar kennen alle spelers van Al-Wakra en Al-Rayyan van naam. "De keeper komt uit Brazilië, ik heb weinig vertrouwen in hem", vertelt de jongen die als enige van de drie voor Al-Rayyan is. Even later krijgt de keeper een domme rode kaart. "Zie je wel, ik zei het je", schreeuwt de jongen boos.

Zelf voetballen de jongetjes niet, dat doet bijna niemand van hun leeftijdgenoten in Qatar, maar ze houden ervan om te kijken. Het WK was fantastisch, zeggen ze in koor. "Ik zal het echt nooit vergeten." En dat de stadions niet meer worden gebruikt? "O, dan moeten onze clubs er gewoon gaan voetballen. En let maar op, dan komen Ronaldo en Messi ook deze kant op. Dan komt er misschien nog wel een keer een WK."

De dromen in Qatar zijn na het vertrek van de WK-gekte nog niet helemaal vervlogen.