Een groep orka’s heeft een zeiljacht tot zinken gebracht. De dieren ramden het vaartuig in de Marokkaanse wateren van de Straat van Gibraltar, zei de Spaanse maritieme reddingsdienst op maandag. Sinds enkele jaren worden er steeds meer gevallen van orka-aanvallen gemeld in deze regio. Het gaat inmiddels om een reeks van honderden incidenten.

Het getroffen zeiljacht, de Alboran Cognac genaamd, was 15 meter lang en had twee mensen aan boord. Rond 9 uur ’s zondagochtend kwamen zij in aanraking met de orka’s. De passagiers zeiden dat ze plotselinge klappen op de romp en het roer van het schip voelden, voordat water naar binnen begon te lopen.

Nadat ze de nooddiensten hadden gealarmeerd nam een olietanker die zich in de buurt bevond hen aan boord en vervoerde de twee naar Gibraltar. Het zeiljacht is uiteindelijk gezonken.

Het is het jongste voorbeeld van de vaker voorkomende incidenten met orka’s - ook wel ‘killer whales’ genoemd - rond de Straat van Gibraltar. Volgens experts gaat het om een subpopulatie van ongeveer vijftien orka's, de zogeheten ‘Gladis’ groep. Onderzoekers wezen eerder naar één getraumatiseerde orka in de troep, een vrouwelijke orka die de naam ‘White Gladis’ heeft gekregen, als mogelijke oorzaak.

Mardik Leopold, zeebioloog bij Wageningen University & Research en zelf niet betrokken bij het onderzoek, geeft aan dat er niet één oorzaak aan te wijzen is als reden dat deze dieren boten aanvallen. ,,Er zijn drie opties om het gedrag te verklaren: het is agressief gedrag, speelgedrag of de jonkies leren op deze manier jagen. Die laatste twee opties zijn het meest waarschijnlijk. Sommige groepen orka's jagen bijvoorbeeld op haaien.”

Iets minder dan een jaar geleden werd de boot van de Nederlandse deelnemers aan de Ocean Race, team JAJO, nog aangevallen door orka’s. Het vaartuig van de Haagse schipper Jelmer van Beek en de Haagse voordekker Jorden van Rooijen kreeg bij de Straat van Gibraltar bezoek van drie killer whales. Er vielen geen gewonden. Een andere deelnemer aan de race werd eveneens aangevallen.

Volgens onderzoeksgroep GTOA, die populaties van de Iberische ondersoorten van orka’s volgt, zijn er bijna 700 incidenten geweest sinds de orka-aanvallen op schepen voor het eerst werden gemeld in mei 2020. In 2022 ging het nog om 250 aanvallen van orka’s op boten sinds 2020, zo bleek uit onderzoek.

Zeebioloog Leopold denkt niet dat de dieren steeds agressiever worden naar boten of mensen toe. ,,Dit gedrag levert orka's niets op. Ik verwacht dat het speels gedoe is, deels om jonkies te leren jagen. Orka's zijn hartstikke slim en leren van elkaar. Maar we kunnen niet in het hoofd van de dieren kijken, dus helemaal zeker weten we het niet.”

De Spaanse autoriteiten hebben naar aanleiding van het jongste incident met orka's, en met de zomer in aankomst, een officiële waarschuwing uitgedaan. Kleine (zeil)bootjes tussen de Straat van Gibraltar en de Golf van Cadiz wordt tussen mei en augustus geadviseerd nabij de kustlijn te blijven.

Orka’s zijn zoogdieren. De mannen worden zo’n 30 jaar oud, al zijn gevallen bekend van 50 jaar oude mannetjes-orka's. De vrouwen kunnen ouder dan 80 worden. Ze kunnen tot acht meter groot zijn en wegen tot zes ton als volwassen dieren. Diverse populaties en soorten orka’s worden met uitsterven bedreigd.

In de Noordzee bij Nederland komen nauwelijks orka's voor. Leopold: ,,Als er eentje in de buurt van Nederland komt, is die meestal verdwaald. Denk bijvoorbeeld aan de orka die anderhalf jaar geleden in Catzand aanspoelde. Die bleek ziek.”