Ze willen en kunnen varen, maar mogen officieel niet werken in de binnenvaart vanwege hun omvang. Matroos Angelique van Enk (42) van het droge-ladingschip Stella Maris (73 meter) en schipper Ron Wijnen (50) van droge-ladingschip Hendi W (62 meter) kennen elkaar niet, maar zitten in hetzelfde schuitje: ze zijn medisch afgekeurd vanwege hun gewicht. Terwijl ze zich fit voelen en naar eigen zeggen gewoon kunnen werken. ‘Ik krijg 5 november een maagverkleining, maar zelfs met die wetenschap willen ze me niet tijdelijk goedkeuren, zodat ik aan het werk kan. Ik word gediscrimineerd’, zegt Van Enk emotioneel.

Angelique leerde haar tweede man in 2019 kennen, ze trouwden in september 2023. Zij werkt in de horeca en de schoonmaak, hij is schipper. De keus om mee te gaan varen was snel gemaakt. In 2022 meldde ze zich aan bij het STC voor de BBL-opleiding Matroos, waarbij werken en leren worden gecombineerd. Ze werd medisch goedgekeurd en kon aan de slag. ‘Net voor de zomer ben ik geslaagd. Ik was ontzettend blij, want onze Filipijnse matroos wilde ook met vakantie. Dus kwam het goed uit dat ik officieel aan de slag kon.’ Ze moest alleen nog even haar boekje halen bij de SAB en ging voor de medische keuring naar een arts in Zwijndrecht.

Angelique: ‘Opeens zei hij dat mijn BMI te hoog was en ik werd afgekeurd. Ik stond perplex. Daar sta je dan met je papieren en een opleiding die 2000 euro heeft gekost. Je mag vanwege je maatje meer niet werken? Hij zei dat ik zes kilo moest afvallen.’

Angelique is 1,76 en weegt 130 kilo, dat is een BMI van 42. Bij een BMI van 40 of meer, mag de arts mensen afkeuren, zo staat in de richtlijnen van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).

De Filipijnse matroos vertrok naar zijn familie. Angelique: ‘Mijn schoonfamilie heeft altijd gevaren. Die mensen zijn boven de 70 en zijn hun papieren gaan verlengen. Zij kwamen in Rotterdam wel door de medische keuring en mochten in de zomer werken aan boord, terwijl ik aan de zijlijn stond.’ Anqelique heeft twee kinderen en drie bonuskinderen met haar man. ‘Dat is ook hard werken. Mijn gewicht heeft mij nooit tegengehouden. Ik ben heel actief en fit.’

Omdat ze zich niet uit het veld wil laten slaan en echt aan het werk wil aan boord, wil ze tegen de wens van haar man, een maagverkleining. ‘Ik heb vier weken een diëtist gehad, maar ik ben niet genoeg afgevallen. Ik hoop dat ik na de operatie laat uitvoeren, ik snel kilo’s kwijt ben en in elk geval in de kerstvakantie aan het werk kan als onze matroos weer vrij heeft.’

De herkeuring moet bij dezelfde arts als de eerste keuring, dus ze kan niet naar een andere arts. Angelique heeft al protest aangetekend bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), maar die bevestigt alleen dat de arts handelt volgens de regels. De Algemeene Schippers Vereeniging (ASV) heeft ook bezwaar gemaakt bij de ILT, maar kreeg hetzelfde antwoord.

Angelique: ‘We hebben een tekort aan mankracht in de binnenvaart, maar het wordt je niet makkelijk gemaakt om te werken. Maar ik ga gewoon door, ik ben ook al bezig met mijn radar en wil uiteindelijk schipper worden. Ze houden mij niet zomaar tegen.’

Ron Wijnen (50) is brugwachter geweest en voer jaren in loondienst, tot hij afgelopen jaar besloot voor zichzelf te gaan varen. Hij moest wel zijn papieren omzetten en een medische keuring ondergaan. Tot zijn verbazing vertelde de arts hem dat zijn BMI veel te hoog was en hij voor slechts een halfjaar goedkeuring kreeg. Inmiddels is hij 1,5 jaar verder en heeft hij drie keuringen à 200 euro achter de rug, met telkens een negatieve uitkomst. ‘Ik begin het zat te worden. Ik bewijs dat ik prima kan werken, maar ze blijven zeuren over mijn gewicht.’

Schipper Ron Wijnen is volgens de keuringsarts te zwaar voor zijn beroep. Zelf zegt hij dat z’n werk prima gaat.
Ron is 1,86 meter lang en weegt 120 kilo. Zijn BMI is 34,7, wat valt onder ernstig overgewicht. ‘Het voelt voor mij niet alsof ik heel veel te dik ben. Ik kan mij gewoon vrij bewegen en voer mijn werk goed uit.’
Foto

Hij is er behoorlijk kwaad over dat hij op basis van zijn gewicht slechts tijdelijk wordt goedgekeurd. Maar ook de manier waarop de keuring verloopt zint hem niet. Hij ging naar een arts op Schiphol, want die stond op de lijst van keuringsartsen en het was goed bereikbaar. ‘Die arts had totaal geen verstand van binnenvaart. Ik moest notabene op mijn tenen lopen en rondjes draaien. Ik zit de hele dag in mijn stoel als ik stuur. Ik hoef helemaal geen gekke pasjes te maken. Ik vaar met een matroos, die doet het fysieke werk. Volgende keer heb ik een wrat op mijn neus en keuren ze me ook af.’

Hij voelt zich machteloos. ‘Je bent overgeleverd aan de dokter. Je moet maar ja en amen zeggen. In Rotterdam zijn de dokters een stuk soepeler heb ik gehoord, die snappen de scheepvaart en zien zoiets als je gewicht door de vingers als je verder goed gezond bent. Maar ik ben blijkbaar bij de verkeerde arts beland.’

Afvallen heeft Ron overigens wel geprobeerd, maar dat wil niet zo vlotten. ‘Ik volg wel een dieet. Dan moet je minder koolhydraten eten, maar het gaat niet zo snel. Ik ben niet opeens tientallen kilo’s kwijt.’

Ron moet in februari weer worden gekeurd. Hij vreest dat, als hij echt wordt afgekeurd, zijn leven in duigen valt. ‘Ik heb geen huis aan de wal en als ik niet mag varen, moet ik mijn schip verkopen. Dan ben ik dakloos. Dan koop ik een wasmachine, want dan heb ik tenminste een grote doos waarin ik kan wonen. Als ik erin pas, haha’, zo grapt hij als een boer met kiespijn.

De ASV heeft ook namens Ron een klacht ingediend bij de ILT. Daar is nog geen reactie op gekomen.