Chinese tussenhandelaren helpen Nederlandse consumenten op grote schaal met pakbonfraude, blijkt uit onderzoek van BNR. Door deze ‘e-smokkelaars’ loopt de Nederlandse schatkist waarschijnlijk miljoenen mis.

Sites als Superbuy, CSSBuy, en Mulebuy bestaan al langer, maar nemen de laatste jaren razendsnel toe in populariteit. Volgens traffic-analyst Semrush hadden de zeven grootste tussenhandelaren gezamenlijk afgelopen jaar bijna een miljoen bezoeken uit Nederland.

De douane is bekend met de zogenaamde e-smokkelsites, maar staat machteloos tegenover de malafide bedrijven. 'Met de huidige volumes is juiste handhaving bijna onmogelijk,' zegt een woordvoerder van de douane. Vorig jaar kwamen er meer dan een miljard pakjes naar Nederland, waarvan het merendeel uit China.

De e-smokkelsites dienen ook een legitiem doel. Ze maken het voor Nederlanders mogelijk om pakjes te bestellen bij Chinese bedrijven die niet direct aan Europa leveren. In de praktijk worden ze echter vaak gebruikt om te frauderen. De tussenpersonen stellen Nederlandse consumenten namelijk in staat zelf de pakbon bij hun bestelling in te vullen. Die gebruikt de Douane om verschuldigde BTW en invoerrechten vast te stellen.

Vaak wordt op de pakbon slechts een fractie van de werkelijke waarde vermeld. De websites adverteren openlijk met deze 'service': 'Tip: Vul de pakbon zo in dat je minder of geen invoerrechten betaalt', valt er bij CCSBuy bijvoorbeeld te lezen.

Pakbonfraude kan de consument veel geld besparen. Die is namelijk verplicht 21% procent btw af te dragen aan de douane. Bij bestellingen van meer dan 150 euro komt hier een variabel percentage invoerrechten bij. Wie voor 250 euro kleding uit China bestelt, is bijvoorbeeld zo'n negentig euro aan belastingen kwijt. Een e-smokkelaar zet effectief een streep door deze kostenpost.

Op TikTok en Reddit wisselen consumenten tips en succesverhalen uit door ervaringen met misleidend ingevulde pakbonnen te posten. Zo schrijft een gebruiker voor honderden euro's aan kleding te hebben besteld, maar het pakket voor één euro te hebben gedeclareerd. Zo was hij slechts een paar cent aan belasting kwijt.

'De ICT-systemen van de douane zijn niet berekend op de miljoenen pakketjes die dagelijks langs de grens moeten,' zegt Albert Veenstra, hoogleraar Internationale Handel en Logistiek aan de Erasmus Universiteit. Volgens eerdere schattingen van de Europese Commissie wordt er bij tweederde van de zendingen met pakbonnen gesjoemeld. 'Deze tussenbedrijven weten dat niemand kijkt naar de douanedocumenten.'

De Europese Commissie wil de invoerrechten op pakjes van buiten de Unie juist verhogen. Eerder deze maand kondigde de Commissie aan een einde te willen aan de vrijstelling voor pakjes met een waarde onder de 150 euro. Ook roept de Commissie lidstaten op om per pakje administratiekosten te rekenen.

Op dit moment vindt controle van goederen plaats op basis van steekproeven. 'Maar het blijft een druppel op een gloeiende plaat', aldus de woordvoerder. 'De Douane kan deze problematiek niet alleen oplossen.'