‘Varen over de baren’ is een bekend liedje, maar in China is daar nu een variant op gekomen. De achtergrond ervan is dat China veel elektriciteit produceert met waterkracht. Daarvoor worden rivieren afgedamd, wat de vaart bemoeilijkt. En dus moeten soms ongebruikelijke of ronduit spectaculaire oplossingen worden gezocht.

Eerst een nadere beschouwing van de moeilijkheden en mogelijkheden in China. Om waterkracht voor energieopwekking te gebruiken is het handig als er rivieren zijn die een groot verval kennen. Maar het is ook voordelig als die rivieren tussen steile bergen liggen. Als een rivier door relatief vlak land stroomt, neemt het stuwmeer achter een dam een enorme oppervlakte in beslag. Zijn er naast de rivier steil oprijzende bergen, dan wordt het water van het stuwmeer tussen deze bergen gevangen en kan zich niet uitspreiden.

China heeft streken waarin aan deze beide eisen wordt voldaan. Hoewel gunstig voor de energieopwekking, zijn deze eisen een ramp voor andere aspecten, zoals verkeer en goederentransport. In een gebied met steile bergen zijn nauwelijks bruikbare wegen aan te leggen. Zij blijven in de regel smal en kennen veel haarspeldbochten. Transport met vrachtwagens is daardoor moeilijk of zelfs onmogelijk.

Hetzelfde geldt voor vervoer per spoor. Treinen kunnen alleen ruime bochten maken en slechts met de grootste moeite hoogteverschillen overwinnen. En de rivierdalen volgen wordt door de aanleg van stuwmeren onmogelijk gemaakt. Ook het aanleggen van luchthavens is in de bergen niet te doen, omdat er geen vlakke startbanen kunnen worden aangelegd. Blijft over het transport per binnenschip.

Schepen kunnen wel over de rivier en stuwmeren varen, maar de dammen vormen een belangrijk obstakel. Dit alles overwegende, heeft de Chinese overheid besloten te investeren in imposante by-passes van de dammen, zodat het transport toch grotendeels over water kan plaatshebben. En dat heeft geleid tot een aantal oplossingen die maken dat degenen aan boord van een binnenvaartschip wel het gevoel moeten krijgen over de bergen heen te varen.

De meest indrukwekkende oplossing is die rondom de Goupitan-dam in de Wu, een zijrivier van de beroemde Yangtze. In deze dam zijn vijf waterkrachtgeneratoren van elk 600 MW opgenomen. Ter vergelijking, de Maasvlaktecentrale heeft een vermogen van 1070 MW. Het hoogteverschil vóór en achter de dam is zo’n 200 meter. Dit kon, gezien het gebrek aan ruimte, alleen met een scheepslift worden overbrugd. Maar de ingenieurs durfden het niet aan om dit te doen met één enkele lift. In de opvaart werden het er twee achter elkaar. De eerste scheepslift heeft een hefhoogte bij hoog water van 79 meter, maar werkt meestal op 72 meter. De tweede kan zelfs een hoogte van 127 meter bereiken, wat ongeveer gelijk is aan een gebouw van 40 verdiepingen. Bij de oplevering in 2023 was dit meteen de hoogste scheepslift ter wereld.
Foto

Daarmee waren de problemen de wereld nog niet uit, want tussen beide liften bevindt zich een dal. Er moest tussen beide liften dus een aquaduct worden aangelegd. En ook daarmee was niet alles opgelost, want de bergen rondom het meer liggen niet op waterniveau, maar zijn beduidend hoger. De oplossing hiervoor werd gevonden in het graven van een tunnel. Hoe lager deze wordt aangelegd, hoe langer de tunnel moet zijn. Om de tunnel niet al te lang te maken, werd het hoogste punt, het pand na de tweede lift, extra hoog aangelegd.

Daarmee wordt de tunnel wel minder lang, maar het schip komt daarmee wel erg hoog boven het waterniveau uit de tunnel. Dit maakte dat er na de tunnel nog een derde lift nodig was, eentje die het schip weer laat dalen naar het waterniveau van het stuwmeer, dat zo’n 47 meter lager ligt. Daarna kan het schip haar reis in de opvaart vervolgen. Het hele project is geschikt voor de Chinese Kempenaar, dus 500 ton. In de toekomst kunnen de kunstwerken geschikt worden gemaakt voor 1800-tonners. De lengte van de hele voorziening, inclusief de drie liften, het aquaduct en de tunnel bedraagt 2,3 kilometer.