Stel, je bent enorm afgevallen. Dan is een complimentje leuk toch? Niet als het je alleen maar onzekerder maakt, weet Willeke van den Heuvel (49). "Waarom word ik nu wel uitgenodigd voor de feestjes en eerder niet?"

Het is een half jaar geleden sinds Willeke haar gastric bypass onderging. Haar maaginhoud werd verkleind tot formaat kiwi. Sindsdien is ze 35 kilo afgevallen en heeft ze zowel fysiek als mentaal veel meegemaakt. Ze schreef het boek 'Banaan of kiwi?' voor mensen die ook een maagverkleining overwegen of achter de rug hebben.

Dat er wordt gereageerd op 35 kilo gewichtsverlies is niet zo gek, maar de ene reactie is een stuk aardiger dan de andere. Volgens Willeke reageren drie soorten mensen op je gewichtsverlies: de scanners, de critici en de enthousiaste mensen.

"De scanners bekijken je van top tot teen en dan weer terug, maar zeggen vervolgens helemaal niets. Ik had dit laatst nog met iemand. Schaamteloos werd ik bekeken, maar de vrouw in kwestie zei vervolgens niets", vertelt Willeke.

De tweede groep zijn de critici. "Die zeggen dingen als: o, maar jij had toch een maagverkleining gehad? Op een toontje van: waarom heb je nog geen maatje 36?", zegt Willeke. De meest pijnlijke reactie die zij ooit kreeg, kwam van een kennis: "Je begint nu echt mooi te worden", zei de persoon. "Zo'n opmerking is bijzonder kwetsend en geeft je meteen een onzeker gevoel. Was ik eerst niet mooi dan?"

Gelukkig zijn er ook mensen die wel goed reageren, de derde groep. "Dat zijn de mensen die oprecht enthousiast iets zeggen en blij voor je zijn. Als je zelf twijfelt over hoe je iemand het best kunt complimenteren over zijn of haar gewichtsverlies, kun je volgens Willeke het best iets zeggen dat niet meteen refereert aan iemands gewicht, bijvoorbeeld: 'Je straalt', of 'Je ziet er goed uit'.

De mensen die Willeke sprak voor haar boek hadden veel verhalen over gewichtsdiscriminatie op de werkvloer. Als voorbeeld noemt ze een vrouw die al heel vaak om promotie had gevraagd bij haar baas. Ze werd telkens afgewezen en een bepaalde training mocht ze niet volgen. Na haar gewichtsverlies kreeg ze ineens wel de promotie en mocht ze de training gaan doen. Het gaf de vrouw een slechte nasmaak ('Waarom nu wel?').

Of de promotie puur te maken heeft met gewichtsverlies, is natuurlijk niet te testen. "Als je zelf onzeker bent over iets, bijvoorbeeld je gewicht of iets totaal anders, dan kan het zijn dat je jezelf daardoor meer op de achtergrond houdt. Als de onzekerheid vervolgens weg is, is het goed mogelijk dat je dan zelf ook wat meer durft te zeggen tijdens vergaderingen of jezelf wat meer in de kijker speelt", legt Willeke uit.

Vandaag is het wereld-obesitasdag. Dit jaar is het thema 'Stop het gewichtsstigma'. De obesitasfederatie wil met het thema neutrale communicatie over obesitas stimuleren.
Volgens de organisatie worden vaak stigmatiserende foto's van mensen met overgewicht getoond in de media, bijvoorbeeld dikke mensen bij een patatkraam, of onflatteuze foto's waarop wel iemands overgewicht te zien is, maar niet iemands hoofd.

Om de media te helpen is een neutrale beeldbank opgericht, waarin foto's staan van dikkere mensen die niet stigmatiserend werken.

Willeke is blij met de neutrale beeldbank en andere initiatieven om van het dikheidsstigma af te komen, maar er moet nog meer gebeuren. "Vraag aan een willekeurig iemand op straat: wat vind je van dikke mensen?, en je krijgt als antwoord: ze zijn dom en lui", zegt Willeke.

"Vervolgens komt er altijd de toevoeging: maar ze zijn wel gezellig. Nou, ik ken genoeg dikke mensen die niet gezellig zijn. Zolang wij dit soort dingen tegen elkaar blijven roepen, houden we de stigma's in stand."
Foto