@Emmo:
@Sjaak: heb er ook niks over kunnen vinden..
.. wel dit:
Hoe werd het Sinterklaasfeest gevierd door onze middeleeuwse voorouders?
Om daar goed antwoord op te geven, moeten we de geschiedenis in twee delen verdelen:Hoe werd het Sinterklaasfeest gevierd door onze middeleeuwse voorouders?
6 december
De feestdag, 6 december, was een vrije dag. Die begon met een mis in de kerk. Soms met processie (plechtige optocht). Dan gingen de gelovigen de kerk uit en trokken ze biddend en zingend rond door de stad. Meestal werd het beeld van de heilige op een draagstel geplaatst en door vier mannen meegedragen. Dat was een hele eer. Soms werd het leven van de heilige in de processie uitgebeeld of nagespeeld. Daarna hadden de mensen vrij. Er waren straatartiesten, kraampjes met spelletjes en lekkernijen. Kortom: ons woord kermis komt daar vandaan: het sloeg niet alleen op de 'kerk-mis', maar ook op de feestelijkheden erna buiten de kerk.
Er zijn geleerden die menen dat daar de oorsprong gezocht moet worden van de intocht van Sinterklaas in de stad.
5 decembermarkt
De dag vóór Sinterklaas, 5 december dus, was er vaak een extra drukke marktdag. Omdat Sinterklaas zo laat in het jaar viel, hield men op zijn feest de laatste marktdag voor de winter. Er waren dus extra veel voorraden aangevoerd: niet alleen warme kleding, maar ook voedsel en snoep, zoals speculaas, taaitaai, marsepein en suikerbeesten. Met het oog op de komende kou moest het voedsel immers extra vet en suikerrijk zijn. De ouders vertelden aan hun kinderen dat Sinterklaas al die voorraden had aangevoerd op zijn schip. In vele Sinterklaasverhalen kwam immers een schip voor, en hij was patroon van de zee- en handelslui.
Spanje
Als kinderen vroegen waar Sinterklaas dat allemaal vandaan had, antwoordden de volwassenen: 'Uit Spanje'. Spanje was indertijd een steenrijk land. Denk maar aan de Spaanse Zilvervloot, die Piet Hein straks zal veroveren. Rijke Spanjaarden hadden vaak een zwarte, moorse knecht in dienst: Sinterklaas dus ook. We zagen al dat Sinterklaas soms werd afgebeeld met gouden bollen die voor sinaasappelen werden aangezien. Trouwens, hij kwam toch uit... Myra...? Bari...? Die klanken verbasterden tot Madrid: Sint had immers iets met Spanje!
Cadeautjes
De mensen kochten op de markt van 5 december voor elkaar een cadeautje om dat 's avonds in elkaars schoen te doen; daar kon je dan de volgende dag, die vrij was, plezier van hebben! Van die cadeautjes werd gezegd dat Sinterklaas ze eigenlijk in de schoenen deponeerde. Wie stout was geweest kreeg geen cadeautje.
Bisschopsgeld
In de scholen werd op 5 december de braafste leerling van het jaar uitgekozen om een dag lang Sinterklaas te zijn. Op 6 december kreeg hij een lange jurk aan, een mijter op en een staf in de hand. Bovendien kreeg hij een aantal priesters om zich heen. Zij gingen de straat op om voorbijgangers om 'bisschopsgeld' te vragen
1 GERMAANSE OORSPRONG
Het Sinterklaasfeest is eigenlijk een vruchtbaarheidsfeest. In vele Sinterklaasgebruiken kun je nog vruchtbaarheidsrituelen herkennen.
In het najaar wordt het land ingezaaid. Dan moest er regen komen. De Germanen waren van de regen afhankelijk. Regen was vruchtbaarheid. De regen kwam van de dondergod Donar. Dan reed hij op zijn ros Sleipnir over de wolken; soms met veel gerommel en gedonder. Vervolgens begon het daaruit te regenen.
Vervolgens werd dit hele verhaal ook overgeplaatst naar de huizen van de mensen. Die moesten ook vruchtbaar zijn. Dus liet men Donar op zijn paard ook over de daken rijden, en in de huizen hetzelfde geluid veroorzaken als de donder. Vervolgens liet hij het 'regenen' door in de schoorsteen (de verbindingslijn tussen hemel en aarde) snoep en cadeautjes te strooien.
Niet alleen het land moest vrucht voortbrengen, het ging ook om de vruchtbaarheid van de mensen zelf. Zo was er in sommige streken van ons land een gebruik dat tegen de winter de ongehuwde meisjes voor één keer de rollen mochten omdraaien. Was het gedurende het jaar gebruik dat een jongen een meisje ten huwelijk vroeg, nu mochten ongehuwde meisjes achter een ongehuwde jongeman aan. Dat gebruik is nog terug te vinden in onze speculaas- en taai-taaipoppen: dat waren vrijers die aan ongehuwde meisjes gegeven werden!
De benaming 'Goedheiligman' voor Sinterklaas zou eigenlijk teruggaan op een oud-Germaans woord: 'Goed-huwlijk-man'. Dat sloeg dan op een Germaanse godheid die het vruchtbare huwelijk bevorderde.
Donar had een knecht, Eckart, geheten. De bundel wilgetakken waarmee hij sloeg, was een vruchtbaarheidssymbool. Ook schoenen waren indertijd seksuele symbolen. Als knecht Eckart dus cadeautjes of pepernoten door de schoorsteen in een schoen wierp was dat een symbolische aanduiding voor de menselijke vruchtbaarheid!
Volgens anderen ging Donar niet vergezeld van een knecht, maar van zijn zoon Oel. Hij had de taak om door het rookgat te kijken of er bij de haard van de mensen offers klaarlagen voor zijn vader Donar. Was dat het geval dan gaf hij er geschenken voor in ruil. Van al dat kijken in die beroete rookgaten kreeg hij natuurlijk een zwart gezicht, net als schoorsteenvegers.
Moderator
Ze had een echtgenoot die graag kookte, maar helaas is hij weggegaan..
